Γενικές πληροφορίες

Η Σκλήρυνση Κατά Πλάκας (ΣΚΠ) είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα. Αυτό σημαίνει πως το το ανοσοποιητικό σύστημα, τα ίδια κύτταρα που μας κρατάνε υγιείς,  στρέφοται εναντίον του ίδιου του σώματος. Η αιτία για αυτό συνήθως είναι ότι τα κύτταρα του ανοσοποιητικού μπερδεύουν κάποια από τα συστατικά του με αυτά κάποιων βλαβερών μικροοργανισμών. Στην περίπτωση της ΣΚΠ, το υλικό που καλύπτει τα νεύρα, η μυελίνη (όπως τα ηλεκτρικά καλώδια καλύπτονται από πλαστική μόνωση), δέχεται επίθεση από το ανοσοποιητικό και ‘ξεφλουδίζει’ από αυτά. Αυτή η διαδικασία λέγεται ‘απομυελίνωση’.

Μετά την απομυελίνωση, τα κενά γύρω από τα νεύρα καλύπτονται με ιστό που μοιάζει με αυτόν που αναπτύσσεται και στο δέρμα μας όταν κοβόμαστε. Αυτή η διαδικασία είναι μη αναστρέψιμη και για αυτό η ΣΚΠ θεωρείται μια χρόνια νόσος. Συνήθως, τα συμπτώματα ξεκινάνε με μουδιάσματα, που όμως φεύγουν μόνα τους, και σταδιακά, άλλά όχι σε όλους τους ασθενείς, έρχονται μείωση της όρασης, δυσκολία στην κίνηση και αδικαιολόγητη κόπωση. Με την έγκαιρη όμως διάγνωση και τα κατάλληλα φάρμακα, η πορεία της μπορεί να επιβραδυνθεί και να σταθεροποιηθεί.

Η βοήθεια της ψυχοθεραπείας

Είναι φυσικό οι άγνωστες πληροφορίες να φαντάζουν τρομακτικές. Μια τέτοια αίσθηση συνήθως κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν ότι δε μπορούν να κάνουν τίποτα για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση και έχει σαν συνέπεια να χάνουν πολύτιμο χρόνο από τη θεραπεία τους. Ο Ψυχολόγος Υγείας μπορεί να βοηθήσει τον ασθενή ώστε να αποβάλει την αίσθηση αυτή της αβοηθησίας, και με μικρά στην αρχή βήματα να αναλάβει ενεργό δράση για τη θεραπεία του. Καθώς γίνεται αυτό, ο ασθενής αντιλαμβάνεται το σημαντικό ρόλο που παίζουν ακόμα και οι μικρότερες δράσεις στη διαχείριση της ΣΚΠ, και αυτό πλέον ενεργεί μόνο του σαν κίνητρο για ανάληψη μεγαλύτερης δράσης, με σκοπό την ακόμα μεγαλύτερη βελτίωση.Τελικά, ο ασθενής βοηθάται από τον Ψυχολόγο Υγεία να αντιληφθεί πως δεν είναι πλέον απλώς ένας ασθενής της ΣΚΠ, αλλά ο ίδιος άνθρωπος που ήταν πάντα, με τα ίδια συναισθήματα, ανάγκες και συνήθειες, μόνο που πλέον πρέπει να εισαγάγει μια νέα συνήθεια στην καθημερινότητά του και ίσως να προσέχει περισσότερο κάποιες καταστάσεις.

Οι μεγαλύτεροι μύθοι γύρω από την ΣΚΠ

• Δεν πρέπει να κουράζομαι και να γυμνάζομαι
  • Στην πραγματικότητα: ενώ παλαιότερα μπορεί να επικρατούσε η λανθασμένη άποψη, πλέον γνωρίζουμε πως η άσκηση προσφέρει όχι μόνο στο σώμα, αλλά και στην διατήρηση του εγκεφάλου σε ένα καλό λειτουργικά επίπεδο. Η αίσθηση κούρασης προκαλεί την ανάγκη ανάπαυσης και οι περισσότεροι άνθρωποι με ΣΚΠ προτιμούν να ξεκουράζονται. Όπως συμβαίνει με οποιαδήποτε μορφή άσκησης όμως, η έλλειψη κινητοποίησης οδηγεί σε μείωση της αντοχής, η οποία με τη σειρά της δημιουργεί μεγαλύτερη ανάγκη για ξεκούραση. Ο μόνος τρόπος να σπάσει ο φαύλος αυτός κύκλος, είναι να εισαχθεί ξανά η σωματική κινητοποίηση στην καθημερινότητα του πάσχοντος. Αυτό δε σημαίνει πως θα πρέπει ξαφνικά κάποιος να ακολουθήσει ένα εξαντλητικό πρόγραμμα γυμναστικής. Αντίθετα, θα πρέπει να ξεκινήσει με ένα χαμηλό βαθμό δυσκολίας που να μην τον κουράζει υπερβολικά, και στη συνέχεια, καθώς η αντοχή θα αυξάνεται, θα μεγαλώνει η ένταση. Φυσικά ο Ψυχολόγος θα βοηθήσει το θεραπευόμενο να βρει το κίνητρο να επανεντάξει την άσκηση στη ζωή του με ανεκτό τρόπο, και θα επιβεβαιώσει πως η δραστηριότητα θα επιλεχθεί με βάση τις προτιμήσεις του θεραπευόμενου.
• Η ΣΚΠ οδηγεί αναπόφευκτα σε αναπηρία
  • Στην πραγματικότητα: η ΣΚΠ δεν έχει την ίδια πορεία σε όλους. Το μεγαλύτερο ρόλο στην εξέλιξή της, παίζει η δράση που θα αναλάβει ο ίδιος ο ασθενής. Η σωστή λήψη της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής, η σωματικη δραστηριοποίηση που θα συντηρήσει τη φυσική κατάσταση και τις γενικότερες ικανότητες και η εμπλοκή σε φυσικοθεραπεία διασφαλίζουν την καλύτερη πορεία της νόσου. Ακόμα και σε προχωρημένα στάδια, υπάρχουν επιλογές βοηθημάτων (όπως πχ για το περπάτημα) που καθιστούν την καθημερινότητα των ασθενών ανεκτή και φυσιολογική. Ο Ψυχολόγος Υγείας θα βοηθήσει το θεραπευόμενο να συνειδητοποιήσει πως δεν χρειάζεται να σταματήσει τις αγαπημένες του συνήθειες και πως δεν υπάρχει λόγος να υποβαθμιστεί η ποιότητα της ζωής του.
• Αν έχω ΣΚΠ δεν πρέπει να μείνω έγκυος
  • Στην πραγματικότητα: αν και οι περισσότεροι ασθενείς με ΣΚΠ είναι γυναίκες και η διάγνωση συνήθως γίνεται στις ηλικίες 20-40, δεν υπάρχει λόγος να μην μείνουν έγκυες. Η ΣΚΠ δεν έχει επιπτώσεις στην ανάπτυξη του παιδιού. Με την καθοδήγηση του γιατρού, κυρίως όσον αφορά τη φαρμακευτική αγωγή κατά την εγκυμοσύνη, η γυναίκα με ΣΚΠ μπορεί να βιώσει τη μητρότητα κανονικά.
• Η ΣΚΠ είναι καταληκτική ασθένεια
  • Στην πραγματικότητα: το προσδόκιμο ζωής είναι παρόμοιο με κάποιον που δε νοσεί.
• Τα τελευταία χρόνια αυξάνονται τα περιστατικά ΣΚΠ
  • Στην πραγματικότητα: χάρη στην εξέλιξη της ιατρικής τεχνολογίας και την άνοδο του επιπέδου του μορφωτικού επιπέδου των ανθρώπων, γίνονται διαγνώσεις περιστατικών ΣΚΠ που υπο άλλες συνθήκες δε θα είχαν αναγνωριστεί ή θα είχαν πάρει λάθος διάγνωση