Το να αφήσουμε πίσω μας τοξικούς ανθρώπους στη ζωή μας είναι συνήθως δύσκολο. Οι συναισθηματικά κακοποιητικοί άνθρωποι είναι πολύ καλοί, εξασκημένοι θα έλεγε κανείς, στο να μας κάνουν να πιστεύουμε πως ο δικός τους τρόπος είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί ο κόσμος γενικότερα. Έτσι, καταλήγουμε να πιστεύουμε πως εμείς κάνουμε λάθος, και νιώθουμε ενοχές κάθε φορά που σκεφτόμαστε πως η κατάσταση δεν μας αρέσει και θέλουμε να φύγουμε.
Σε μια υγιή σχέση, η αγάπη εκφράζεται εθελούσια και από τις δύο πλευρές. Σε μια τοξική σχέση, το θύμα αισθάνεται πως πρέπει να κερδίσει την αγάπη του άλλου, ο οποίος διαρκώς απορρίπτει και ζητάει, βάζει κανόνες και τιμωρεί συναισθηματικά με στέρηση αγάπης ή προσβολές μεταμφιεσμένες σε συμβουλές όταν αυτοί δεν εκπληρώνονται, προβάλλοντας το χρέος του να δείξει στο αδύναμο μέλος το ‘σωστό’. Το θύμα θεωρεί τόσο αυτονόητο το γεγονός ότι αυτή η κατάσταση είναι φροντιστική, διότι το ίδιο δεν γνωρίζει, κάνει λάθη, και είναι τυχερό που βρέθηκε κάποιος να το ανεχτεί και να του δείξει πώς να βελτιωθεί, ώστε διαρκώς προσπαθεί, και όταν ‘αποτυγχάνει’, αισθάνεται ένοχο, και αποδέχεται πως αξίζει την τιμωρία.
Το να φύγουμε από μια τέτοια κατάσταση είναι δύσκολο αλλά όχι ακατόρθωτο. Συνήθως, οι θεραπευόμενοι οι οποίοι βιώνουν μια τέτοια κατάσταση, έρχονται για θεραπεία με στόχο όχι να γίνουν αυτόνομοι και να αποκτήσουν αυτοσεβασμό, αλλά να γίνουν καλύτεροι για τους (συναισθηματικά κακοποιητικούς) άλλους, ώστε να γίνουν επιτέλους αποδεκτοί. Αυτό που δεν αντιλαμβάνονται, είναι πως αυτό δεν θα συμβεί, όχι διότι δεν καταφέρνουν τίποτα ‘σωστό’, αλλά διότι ο άλλος δεν θέλει ουσιαστικά να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις του, αλλά απώτερος στόχος του είναι να κρατάει το θύμα υποταγμένο, και για αυτό διαρκώς φροντίζει να βρίσκει ‘λάθη’ και να δημιουργεί προβλήματα όπου το θύμα φαίνεται ανεπαρκές. Έτσι δημιουργείται ο κύκλος όπου το θύμα υπερπροσπαθεί να εξιλεωθεί και αισθάνεται ευγνωμοσύνη για την προσωρινή αποδοχή και συγχώρεση, την οποία φοβάται πως θα χάσει μόλις προκύψει νέα κατάσταση και έτσι συντηρεί τον φαύλο κύκλο.
Με τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας, αυτές οι σχέσεις μπορούν να αποτελέσουν παρελθόν και να αποκτήσουμε αυτοσεβασμό, να αισθανθούμε ικανοποιημένοι από τη ζωή μας και να ευχαριστηθούμε από τις επιλογές μας.
