Χρονια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια
Γενικές πληροφορίες
Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι μια χρόνια ασθένεια του αναπνευστικού συστήματος. Δημιουργείται φλεγμονή στους πνεύμονες και η αναπνοή γίνεται δύσκολη. Συχνά η ΧΑΠ συνοδεύεται από εμφύσημα, δηλαδή μείωση της ελαστικότητας των πνευμόνων, με αποτέλεσμα να μειώνεται η ποσότητα του αέρα που μπορεί κάποιος να εισπνεύσει. Η κύρια αιτία της ΧΑΠ είναι το κάπνισμα (90% των περιπτώσεων), αν και οι περισσότεροι καπνιστές με ΧΑΠ δεν γνωρίζουν ότι έχουν την ασθένεια.
Το πρώτο βήμα κάποιου που διαγιγνώσκεται με ΧΑΠ θα πρέπει να είναι να κόψει το κάπνισμα αμέσως. Ο Ψυχολόγος Υγείας μπορεί να τον βοηθήσει στην προσπάθεια διακοπής καπνίσματος.
Ο ρόλος της ψυχολογίας
Η συναισθηματική δυσφορία είναι πολύ συχνή στα πρώτα στάδια της ΧΑΠ. Καθημερινές συνήθειες αρχίζουν να γίνονται πιο κουραστικές, και λόγω της δυσκολίας στην αναπνοή η γενικότερη σωματική αντοχή αρχίζει να μειώνεται. Επίσης, είναι συχνό να υπάρχει άγχος για την εξέλιξη της νόσου, καθώς οι επιπτώσεις του μακροχρόνιου καπνίσματος γίνονται πια πραγματικές και η αίσθηση της απώλειας του ελέγχου κυριαρχεί. Η πρώτη αυτή αντίδραση στην αντίληψη της εγκατάστασης της ΧΑΠ στη ζωή κάποιου είναι φυσιολογική και ο πάσχων δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αισθάνεται ενοχές για τη συναισθηματική δυσκολία που αισθάνεται. Ο όγκος των πληροφοριών που μαθαίνει κάνει την νέα κατάσταση της υγείας να φαντάζει τρομακτική και χρειάζεται ένα διάστημα προσαρμογής, στο οποίο να αφομοιώσει στην καθημερινότητά του την αγωγή και τις νέες συνήθειες που θα βοηθήσουν την καλή πορεία της υγείας του.
Η βοήθεια της ψυχοθεραπείας
Ο Ψυχολόγος Υγείας θα βοηθήσει τον ασθενή με ΧΑΠ να επαναφέρει την ισορροπία στη ζωή του και να διαχειριστεί τη δυσθυμία στο συναίσθημά του και το άγχος που ενδέχεται να έρθουν στην επιφάνεια. Μέσα από το διάλογο, ο ειδικός ψυχικής υγείας θα βοηθήσει το άτομο με ΧΑΠ ώστε να συνειδητοποιήσει πως η προσαρμογή στη νέα κατάσταση μπορεί να γίνει σταδιακά και χωρίς να διαταρράξει την καθημερινότητά του. Η σημαντικότερη συμβολή του Ψυχολόγου Υγείας είναι να εργαστεί με το θεραπευόμενο πάνω στην κινητοποίηση του τελευταίου ώστε να εμπλακεί ενεργά στη θεραπεία και έτσι να βελτιώσει την πορεία της υγείας του μετά τη διάγνωση.
Οι μεγαλύτεροι μύθοι γύρω από την ΧΑΠ
- Είναι πολύ αργά για να σταματήσω το κάπνισμα
- Στην πραγματικότητα: η διακοπή του καπνίσματος θα επιβραδύνει σημαντικά την εξέλιξη της νόσου. Επίσης, καθώς οι πνεύμονες επανέρχονται σταδιακά, ακόμα και αν δεν φτάσουν την λειτουργικότητα ενός μη καπνιστή, η ποσότητα του αέρα που εισπνέεται και το ποσοστό του οξυγόνου που απορροφάται θα αυξηθούν σημαντικά. Σημαντική είναι και η μείωση της πιθανότητας να νοσήσει ο ασθενής και από άλλες καταστάσεις που προκαλούνται από το κάπνισμα (πχ καρδιαγγειακά νοσήματα). Ο Ψυχολόγος Υγείας μπορεί επίσης να βοηθήσει με τη διακοπή του καπνίσματος.
- Είναι καλύτερα να μην κουράζομαι, άρα να μην ασκούμαι
- Στην πραγματικότητα: αν και έρχεται εύκολα η αίσθηση του λαχανιάσματος και της κούρασης, αυτά αποτελούν ένα ακόμα λόγο για τον οποίο θα έπρεπε να ασκείται ο ασθενή με ΧΑΠ. Ο Ψυχολόγος Υγείας θα βοηθήσει τον ασθενή να καταλάβει πως δε χρειάζεται η άσκηση να είναι εξαντλητική. Επίσης θα τον εμψυχώσει στα πρώτα βήματα της ενεργοποίησης στην άσκηση, αφού είναι φυσικό να απογοητευτεί ο πάσχων από τη μειωμένη αντοχή του. Με τη βοήθεια του Ψυχολόγου, θα υιοθετήσει θετική στάση απένταντι στην άσκηση, αφού θα οργανωθεί από κοινού ένα πρόγραμμα που να σέβεται τις αντοχές του, ενώ με το διάλογο θα αλλάξει η απογοήτευση από την μειωμένη αντοχή, στην εύρεση ευχαρίστησης από την ευχάριστη πλέον δραστηριότητα. Ασθενείς που δυσκολεύονται ακόμα και στην υιοθέτηση ελαφρότατης άσκησης, θα βοηθηθούν ιδιαίτερα εάν κάνουν αναπνευστική φυσικοθεραπεία νωρίτερα.
- Δεν υπάρχει αγωγή για τη ΧΑΠ
- Στην πραγματικότητα: τα συμπτώματα της ΧΑΠ είναι συγκεκριμένα (πχ δυσκολία στην αναπνοή λόγω φλεμάτων) και αυτό τα κάνει εύκολα στο χειρισμό με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή ή αναπνευστική φυσικοθεραπεία. Ο Ψυχολόγος Υγείας θα βοηθήσει τον θεραπευόμενο να ξεπεράσει τις αμφιβολίες του για την αγωγή, με αποτέλεσμα να βελτωθεί η κατάσταση της υγείας του με την κατάλληλη φαρμακευτική αντιμετώπιση.